Nemato

Gisterochtend vroeg op om in Nemato kennis te maken met de ondernemers waar mijn groep en ik de aankomende maanden mee aan de slag gaan. Eerst hebben we een kort gesprekje gehad met twee dames die samen met nog drie andere een varkensboerderij willen beginnen. Ze hebben nog geen concreet plan en dat maakt het alles een beetje vaag. Op het moment hebben ze 7 varkens en daar is dan ook alles mee gezegd. Geen grond, geen geld, geen toeleverancier en geen bedrijfsplan. Maar het antwoord dat gegeven werd op de vraag over de omvang van de boerderij geeft wel aan dat ze erg ambitieus zijn. Een uitdaging dus! De volgende ondernemer had al een bestaand bedrijf en als we zijn woord moeten geloven doen hij goede zaken. Deze tv-repair guy loop enkel tegen het probleem aan dat hij geen werkplaats heeft en je raad het al, geen geld. Onze laatste ondernemer, eigenaar van een karate school, hebben we nog niet ontmoet omdat deze overdag een baan heeft dus deze ontmoeten we volgende week. De ontmoetingen vinden plaats in het entrepreneur center aan de rand van de township waar ook een politiebureau gevestigd zit. Dit is dan ook meteen ons “safe house”.

`s Middags zijn we samen met de andere groepen, onder begeleiding, de rest van de township gaan verkennen. Iedereen was erg opgewonden en hield de camera bij de hand. Vele van ons hadden een beeld gecreëerd over hoe zo`n township eruit ziet en hoe het er aan toe gaat maar vele van ons moesten dit beeld toch iets wat bijschaven. Eerst reden we door het gedeelte waar de huizen er nog knap uitzagen, de muren waren van steen en de huizen zelf hadden zo nu en dan een vrolijk kleurtje en elk huis was afgezet met een creatief zelf gefabriceerd hekwerkje. Verder staat alles gezellig dicht op elkaar en hebben de tuin architecten hier erg weinig werk. Bijna al deze huisjes hebben stroom, dan wel legaal of illegaal en de supermarkt is goed bevoorraad.

Bizar hoe gigantisch het verschil tussen rijk en arm is hier. Onze school zit namelijk maar 10 minuten verderop en die wordt omringt door inwoners uit de middel klasse en door grote luxe appartementen van inwoners uit de upper class die maar een paar maanden per jaar gebruikt worden. Ondertussen zijn we een buitenschoolse opvang binnen gelopen waar uit volle borst gezongen wordt. De hele groep is ondertussen het gebouw binnengedrongen en ik moet me er bij de deur doorheen wringen en ongemerkt loop in naar de andere kant van de zaal. Alle ogen zijn gevestigd op de tientallen kinderen die samen èèn vormen en de zaal vult met liefde. Ik richt mijn blik op mijn mede studenten die allemaal zwaar onder de indruk zijn. De meesten in strijd met hun emoties en sommige laten bijna onopgemerkt een traan vallen. Gelukkig denk ik, ik ben niet de enige terwijl ik een blik werp op de fotowand naast mij in een poging mijn waterige ogen weer te laten drogen. Er hangen collages van leeftijdsgenoten die hier vrijwilligerswerk hebben gedaan, sommige 2 maanden, sommige een jaar maar alle collages hadden even veel aandacht gehad en zijn versiert met teksten en tekeningen. Het zingen is gestopt en we geven de groep een welverdiend applaus maar ze zijn nog niet klaar lied na lied wordt gezongen waaronder natuurlijk het volkslied. Na het zingen mogen we rondkijken en de kinderen ontmoeten. De meeste van ons, nog zwaar onder de indruk richten zich op de fotowand om zichzelf even de tijd te gunnen de emoties te verwerken. Buiten krijgen we een kleine tour door de groente tuin terwijl er twee Afrikaanse tiener meiden op een van mijn klasgenoten afstappen met de vraag of zij hun vriendin wil zijn. Ook de andere kinderen komen nu dichterbij en al snel is de menigte een mengelmoes van zwarte en blanke. Een jongen van een jaar of 10 komt naar me toe en ik begroet hem zoals ik geleerd heb “molo buti” zeg ik waarop hij reageert met “molo sisi” en hij steekt zijn hand uit naar me ik doe hetzelfde en we schudden elkaar de hand maar wel op de Afrikaanse manier die ik nog niet helemaal onder de knie heb. Gelukkig wilde deze jongen mij dat wel even leren.

Na dit alles zijn we weer de bus ingestapt en gingen de downhill, dan wel letterlijk als figuurlijk. De tv schotels verdwenen evenals het stroom. De stenen muren zijn nu vervangen door golfplaten, gaas, karton en hout. TIA…. This is Africa. Zo ziet het overgrote deel van zuid-Afrika eruit, of beter gezegd zo leeft een ruime meerderheid van alle niet blanke Afrikaanse mensen, ook al is dat niet voor iedereen meteen duidelijk omdat de townships niet in de grote steden gevestigd zitten maar altijd eromheen en het liefst weggewerkt met hoge hekken. Deze townships zijn overblijfselen van de jaren lange onderdrukking van de blanke regering, welke terwijl ze sterk in de minderheid waren alle zwarte en gekleurde Afrikanen verbood langer in de steden te wonen. Zuid-Afrika, het land geteisterd door economische ongelijkheid, corruptie, misdaad en waar nog steeds een deel voorstander is van de apartheid. Maar dit is ook de rainbow nation. Een land dat familie een hele andere betekenis geeft een land dat zich klaar stoomt voor vernieuwing en ontwikkeling, een land vol van schoonheid, de natuur is hier oneindig en vaak betoverend.
Maar hier was ik al het mooie van Afrika even vergeten. Terwijl ik door de straten tuur zie ik alleen maar hetzelfde huis na huis straat na straat.... pure ellende, armoede. De mensen in de townships hebben geen kans en velen ook geen hoop op betere toekomst. Veel mensen waaronder ook kinderen kiezen ervoor om bruikbare spullen te verzamelen op de plaatselijke vuilnisbelt en dit door te verkopen. Veel kinderen (in deze township) gaan niet naar school of beter nog ze willen niet naar school omdat ze daar geen brood van kunnen kopen. Er wordt hier niet teveel nagedacht over de toekomst waardoor velen het nut van school niet inzien. Daarnaast kunnen vele het zich ook simpelweg niet veroorloven. Het is mij nog wat vaag hoe het school systeem hier in elkaar zit. Heb met een aantal afrikanen gesproken en kwam al snel tot de conclusie dat het per township verschilt. Bij de een zijn er scholen door de regering gesponsord waardoor het gratis is, bij andere wordt er een ouder bijdrage gevraagd en bij andere zijn ouders enkel verplicht een uniform aan te schaffen. En dan heb je nog talloze private schools.
De kinderen hier in Nemato brengen blijdschap, zoals ik het zie laten de kinderen het hart van de township kloppen. Ondanks dat alle mensen hier, zoals dat gebruikelijk is in Afrika, me begroeten en naar me zwaaien zie ik bij sommige een door geslepen blik van droevigheid in hun ogen. Zelf weet ik nog niet hoe het er precies aan toegaat in de township maar ik denk dat een ieder die deze omstandigheden heeft gezien deze blik kan begrijpen. Raar om armoede van zo dichtbij te zien. Het is me ook duidelijk geworden hoe de armoede hier de mensen beperkt. Er is geen hoop op toekomst. Er wordt hier weinig bruikbare energie verspillend aan dromen over later. De kinderen hebben echt wel ambities maar enkel tot op een zekere hoogte als je “groot” niet kent kun je ook niet “groot” denken verteld onze gids, thomsie. Hier is het survival of the fittest en er wordt gehandeld op basis van een lege maag. Wanneer men dat heeft overwonnen, dan kan er pas worden nagedacht over toekomst maar dat gebeurd zelden. De truck is om op jonge leeftijd door deze denkwijze heen te prikken en ze dromen te geven, hoop. Juist daarom is het zo goed dat jullie hier zijn, vertelt Thomsie mij.